5 maart 2021 40 jaar Kraakpand Markt 25 Polderhuis Zevenaar
Het Pand Markt 25 / Polderhuis Zevenaar is vanaf 5 maart 1981 ruim 30 jaar gekraakt geweest…
De kraakactie in Zevenaar was destijds de tweede in de regio: in Aerdt had een groep mensen eerder een boerderij bezet.
De woningnood was hoog; betaalbare huizen voor jongeren waren er amper. ,,Kraken was een manier om dat aan de kaak te stellen”, zegt Bas Elfrink. Hij was 18 jaar in 1981. Elfrink (inmiddels 56) was een van de eerste krakers van het Polderhuis in Zevenaar. ,,Als protest tegen de woningnood en als protest tegen de leegstand.”
De bezetting van het Zevenaarse Polderhuis zou een van de langste kraakacties in Nederland worden. Dat konden Elfrink en zijn kompanen niet weten toen ze op een nacht besloten de boel in het Polderhuis te gaan verkennen. ,,We hadden een paadje gemaakt over het landgoed van de jonkheer (Van Nispen van Sevenaer, eigenaar van landgoed Huys Sevenaer, red.). Via de achterkant van het pand konden we de kelder in. Het was een bouwval. De boel zat onder de duivenstront. Gas, water en licht waren er niet. Muren waren aan het afbrokkelen. Maar als je aannemelijk kon maken dat je ergens 36 uur woonde, werd kraken gedoogd.”
De krakers sleepten matrassen, een tafel en wat stoelen naar het verlaten pand. ,,Met behulp van een koevoet zijn we via de voordeur naar binnen gegaan.”
Ze zetten een bloemetje neer. Na 36 uur maakten zij hun actie wereldkundig met een getypte kraakverklaring: ‘Vanaf woensdag is het pand Markt 25 door een aantal mensen gekraakt. In een stad met ruim 1200 woningzoekenden beschouwen zij het als een misdaad om een monumentaal pand jarenlang leeg te laten staan tot het uiteindelijk onbewoonbaar is geworden.’
In collectief café De Moker, tegenover het gekraakte pand, konden Elfrink en zijn makkers naar de wc. ,,De afwas brachten we één keer in de week in de lelijke eend van Nico (Wolswijk, nog altijd bevriend met Elfrink, red.) naar een van onze moeders.”
Intussen wisten steeds meer sympathisanten de weg naar het Polderhuis te vinden. Het was de tijd van de anti-kernwapendemonstraties en dienstweigeraars. Ook Bas Elfrink weigerde militaire dienst. Hij ging in hongerstaking en verschanste zich aanvankelijk in de Zevenaarse Andreaskerk. Na vier dagen werd hij opgepakt door de marechaussee. ,,Ze brachten me naar de militaire gevangenis in Breda.”
Hij probeerde te ontsnappen, raakte gewond toen hij over een hek probeerde te klimmen. ,,Omdat de wond niet genas, werd ik overgebracht naar Scheveningen (een ziekenhuis voor gevangenen, red.). Daar zaten toen ook Pieter Menten (oorlogsmisdadiger, red.) en drie leden van de RAF (de Rote Armee Fraktion, een links-extremistische terreurgroep, red.).”
Filosofie
Na 23 dagen beëindigde Elfrink zijn hongerstaking. Hij haalde de landelijke media, ook omdat er verschillende acties voor hem op touw waren gezet. In militaire dienst hoefde hij niet. Na verloop van tijd verhuisden Elfrink en zijn vriendin naar Utrecht en Amsterdam, waar hij actief was bij diverse bewegingen. Hij had een reeks baantjes voordat hij in 1987 filosofie ging studeren. Na twee jaar stopte hij met die studie. Elfrink en zijn vriendin gingen op wereldreis. In 1990 kwamen ze terug. ,,We gingen in Duiven wonen. Daar kon je in die tijd makkelijk aan een huurhuis komen.”
Bas Elfrink werd in 2006 wethouder in zijn woonplaats. Dertig jaar nadat hij als kraker zijn intrek nam in het Polderhuis, bemiddelde hij tussen gemeente, eigenaar jonkheer Van Nispen, nieuwe gebruikers en krakers. Ze moesten het pand verlaten, op grond van de leegstandswet.
In het Polderhuis is sindsdien Eet-Lokaal | Café, Restaurant & Zalen gevestigd…